Seminarium pt. „Ocalić od zapomnienia” (25.03.2025) było wyjątkowe, gdyż zostało zorganizowane w ramach obchodów Roku Jubileuszowego, upamiętniających 40-lecie działalności Muzeum Oświaty w Bydgoszczy.
Celem seminarium było:
- upamiętnienie jubileuszu 40-lecia działalności Muzeum Oświaty w Bydgoszczy oraz podkreślenie jego roli w dokumentowaniu i popularyzacji historii szkolnictwa i oświaty,
- promocja kultury i dziedzictwa lokalnego,
- zwiększenie świadomości środowiska lokalnego na temat znaczenia i roli bibliotek i muzeów w zachowaniu dziedzictwa kulturowego,
- integracja środowiska, zaprezentowanie możliwości współpracy w zakresie wystaw i wydarzeń kulturalnych,
- wymiana doświadczeń,
- promocja działalności muzealnej.
Seminarium skierowane było do pracowników bibliotek, muzealników, nauczycieli historii oraz przedstawicieli organizacji kulturalnych.
Muzeum Oświaty powstało 14 października 1985 r. Główny trzon zgromadzonej wtedy kolekcji muzealnej, stanowiły dawne podręczniki, czasopisma, fotografie, akta szczątkowe szkół i placówek oświatowych. Zostały one zgromadzone przez grupę emerytowanych nauczycieli, ówczesnych entuzjastów zbieractwa i idei muzealnictwa oświatowego. Zorganizowane seminarium miało na celu ocalić od zapomnienia dziedzictwo kulturowe naszego regionu i środowiska lokalnego. Chcieliśmy zwrócić uwagę na temat znaczenia i roli bibliotek, muzeów i ośrodków kulturalnych w zachowaniu pamięci o tym co było, ale nie minęło. Zaproszeni prelegenci reprezentowali różne placówki, dla których tytułowe ocalenie od zapomnienia stanowi główny nurt działalności instytucji, w których pracują. Po części oficjalnej i przywitaniu gości nastąpiła część wykładowa.
Jako pierwsza wystąpiła dr Katarzyna Grysińska-Jarmuła, która reprezentowała Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Jest pracownikiem Instytutu Historii i Stosunków Międzynarodowych. Prowadzi seminaria związane z naszym regionem. Jest autorką wielu publikacji naukowych i artykułów. Pani dr wygłosiła wykład pt. „Zaniedbane dziedzictwo. Podbydgoskie pałace i dworki w obliczu degradacji i zapomnienia”.
Kolejny wykład wygłosiła Bogna Derkowska-Kostkowska, historyk sztuki. Były kierownik Pracowni Dziedzictwa Kulturowego w Kujawsko-Pomorskim Centrum Kultury w Bydgoszczy. Specjalizuje się w badaniach nad historią architektury i urbanistyki Bydgoszczy XIX i 1. poł. XX wieku, a także, historii bydgoskiego przemysłu oraz zmian nazewnictwa ulic. Wygłosiła wykład pt. „Tutaj grali i śpiewali na lekcjach, ale kto to pamięta?”.
Następny wykład wygłosiła Joanna Kosmeja, kierownik Oddziału Zbiorów Specjalnych i Pracowni Pamięć Bydgoszczan z Biblioteki Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Odpowiedzialna jest za projekt „Ucyfrowienie zasobów akademickich regionu kujawsko-pomorskiego dla potrzeb nauki i dydaktyki całego kraju”. Wygłosiła wykład pt. „Wszystkie drogi prowadzą do Bydgoszczy. Nowa odsłona Pamięci Bydgoszczan i Regionu”.
Prelegentem kolejnego wykładu pt. „W archiwum czy w szufladzie?” był Krzysztof Klapka, kierownik Oddziału Popularyzacji Zasobu Archiwalnego w Bydgoszczy Archiwum Państwowego. Aktywnie promuje historię regionu, bierze udział w licznych akcjach promujących Archiwum Państwowe w Bydgoszczy.
Po pierwszej części wykładowej seminarium nastąpiła krótka przerwa. W drugiej części panelu miały miejsce kolejne wystąpienia. Magdalena Fiałkowska i Anna Imbierowicz z biblioteki Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy wygłosiły wykład pt. „Muzyczne bydgostiana – wydawnictwa dokumentujące bydgoską kulturę muzyczną w zbiorach Biblioteki Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy”. Kolejny wykład „Pod trzema literami działalności” wygłosił Zbigniew Potoniec, reprezentujący Związek Nauczycielstwa Polskiego, oddział w Bydgoszczy. Na zakończenie Małgorzata Kalinowska, nauczyciel bibliotekarz PBW w Bydgoszczy, pracownik Muzeum Oświaty wygłosiła wykład „Najdrożsi rodzice, krótka historia Czesława Bartkowiaka” – nauczyciela, żołnierza zamordowanego w Katyniu. Przygotowała też wystawę pamiątek po Czesławie Bartkowiaku, zgromadzonych w Muzeum Oświaty. Została ona zaprezentowana w trakcie trwania seminarium. Wspólnie z Iwoną Gurtowską, przygotowały także wystawę świadectw ze zbiorów Muzeum Oświaty.
Taka różnorodna tematyka wystąpień zaprezentowana w trakcie seminarium przez prelegentów świadczy o ogromnej świadomości roli różnych instytucji w zachowaniu dziedzictwa kulturowego.
Mam nadzieję, że zorganizowane seminarium przyczyni się do zwiększenie współpracy między bibliotekami, muzeami i instytucjami kulturalnymi, a także do zebrania pomysłów na kolejne projekty, które mogą zaowocować długotrwałą współpracą na poziomie lokalnym i ocalić od zapomnienia.
Joanna Grabowska-Janowiak – Muzeum Oświaty w Bydgoszczy