Szwedzka Akademia ogłosiła, że Literacka Nagroda Nobla w roku 2025 została przyznana węgierskiemu pisarzowi László Krasznahorkaiemu. To wyróżnienie jest uhonorowaniem jednego z najbardziej oryginalnych i bezkompromisowych głosów współczesnej literatury światowej.
W oficjalnym uzasadnieniu Akademia podkreśliła, że nagrodę przyznano „za jego fascynującą i wizjonerską twórczość, która w obliczu apokaliptycznego terroru potwierdza siłę sztuki”.
© Niklas Elmehed
Twórczość Krasznahorkaia, znana z meandrujących zdań, od lat stanowi wyzwanie dla czytelników i krytyków. Jego powieści, takie jak przełomowe „Szatańskie tango” czy „Melancholia sprzeciwu”, to mroczne przypowieści o entropii, upadku wspólnoty i daremności ludzkich dążeń w posthistorycznym świecie.
Krasznahorkai jest mistrzem zdania totalnego, w którym czas zwalnia, a rzeczywistość ulega rozkładowi, odsłaniając metafizyczną pustkę. Jego proza to requiem dla porządku i sensu, w której postacie, niczym widma, błądzą w poszukiwaniu odkupienia w świecie pozbawionym Boga.
Uważany od lat za jednego z najważniejszych żyjących pisarzy europejskich i wiecznego kandydata do tej nagrody, Krasznahorkai w końcu otrzymuje najwyższe literackie wyróżnienie. Jego nagroda jest tryumfem literatury, która nie boi się stawiać najtrudniejszych pytań i nie oferuje łatwych pocieszeń.
Oczekiwanie na wybór laureata literackiego Nobla 2025 i emocje wokół tego wyboru stały się pretekstem do przygotowania w Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej wystawy „Literacki Nobel“. Ekspozycja jest zaproszeniem do podróży przez ponad wiek historii jednej z najważniejszych nagród literackich. Można na niej zobaczyć, wybrane z długiej historii tego cennego wyróżnienia, książki, które weszły do kanonu literatury światowej — od epickich powieści, przez poezję, po przełomowe eseje. To hołd dla literackich gigantów XX i XXI wieku. W gablotach zobaczyć można różne wydania książek, które dzięki decyzji Szwedzkiej Akademii przekroczyły granice i stały się nieodłączną częścią światowego dziedzictwa kulturowego. Od Camusa po Tokarczuk, od Manna do Miłosza ekspozycja ukazuje kamienie milowe literatury, które wciąż inspirują czytelników na całym globie. To kameralna, a zarazem bogata w treść ekspozycja, która inspiruje do odkrywania nowych autorów i powrotu do klasyki.
